قسمت اول: پرهیز از راه رفتنِ و حالت تحریک کننده
- دختر شعيب و نحوة راه رفتنِ با حیا و عفیفانهاش:
- قوانین راهنمایی و راه رفتن در خیابان..
- پرهیز از نشست و برخاست تحریکزا
- پرهیز از خوابیدن تحریکزا
- پرهیز از تصور افراد در حالت برهنه.
قسمت دوم: پرهيز از تشابه به جنس مخالف..
قسمت سوم: پرهیز از واسطهگریِ روابط نامشروع.
قسمت چهارم: عفت در خیال (زنای ذهنی)
قسمت پنجم: راهکار کنترل خیال شهوانی.
درس هفتم: مدیریت ذهن و رفتار (عفت خیال)
اهداف آموزشی:
۱) اهمیت شناخت رفتار و حرکات تحریک آمیز
۲) بررسی کیفیت رفتار در آموزه های دینی
۳) تعریف محرک های تخیلی
۴) نقش محرک های تخیلی در تحریک غریزه جنسی
مقدمه:
یکی از بارزترین مصادیق عفت ورزی ، عفت در رفتار است . این نوع از عفت می تواند در موضوعات گوناگون، نمود داشته باشد.
با نگاهی به آموزه های دینی،رفتارهایی که سبب تحریک جنسی می شوند را با هم مرور می کنیم .
محور غالب این مساله بر پرهیز از رفتارها و حرکات تحریک آمیز می باشد که می تواند در تمام رفتارهای روزانه بروز و ظهور داشته ونمود پیدا کند .
مساله رفتار عفیفانه از مسائلی است که دین اسلام به آن توجه خاصی داشته و حساسیت خود را به بیانهای مختلف مطرح کرده است .
مطلب دیگری که در این درس به آن خواهیم پرداخت، موضوع عفت ورزی در اندیشه وخیال می باشد .
یکی از مهمترین محرک های غریزه جنسی ، محرک های تخیلی است . در این درس پس از توضیح و تبیین محرک های تخیلی ، به نقش آن در کنترل یا تحریک غریزه جنسی پرداخته می شود. درنهایت به بسترهای این محرک جنسی پرداخته و راه برون رفت و مدیریت آن بیان می شود.
عفت در رفتار
برخی از رفتارها و حركات انسان، ممکن است در تحریک جنسی خود یا دیگری مؤثر باشد و از همین رو در آموزههای دینی از این موارد پرهیز داده شده است::
الف) پرهیز از راه رفتنِ تحریکزا.
ب) پرهیز از تشابه به جنس مخالف.
قسمت اول: پرهیز از راه رفتنِ و حالت تحریک کننده
دین مبین اسلام، دینی است کامل و جامع که از موی سر گرفته تا ناخن پا و از گهواره تا گور، و در همة امور فردي، اجتماعي، اقتصادي، سياسي، نظامي، و خلاصه چگونگی سبک زندگی، داراي برنامه و دستورالعمل است و از جمله دربارة نحوة راه رفتن و چگونه گام نهادن نیز دستوراتی داده است که یکی از این دستورات، راه رفتنِ از روی حیا و عفت است. قرآن كريم در این باره فرموده:
) … لايضرِبنَ بأرجُلِهِنَّ لِيُعلَمَ ما يُخفينَ مِن زينَتِهِنَّ…([۱]
(اي پيامبر به زنان با ايمان بگو) پاهاي خود را ] بهگونه‌اي به زمين[ نكوبند تا آنچه از زينت ]باطني[شان نهفته است آشکار گردد و جلوه نماید.
توضيح مطلب اينكه در گذشته برخي از زنان، خلخال (كه نوعي پابندِ زينتي است) به پا ميكردند و با كوبيدن پا بر زمين، صداي آن را به گوش ديگران ميرساندند و همين سبب جلوهنمایی و توجه نامحرمان ميشد، بنابراين آية قرآن نازل گشت و آنان را از اين كار نهي كرد؛ و شكي نيست كه آيه اختصاص به خلخالِ تنها ندارد و هر كاري را كه مشابه آن باشد نيز شامل ميشود.
آري هماكنون نيز با كمال تأسف برخي از افراد باحجاب (هر چند اندك) با اينكه حجاب برتر دارند ليكن نحوة رفتار و حرکاتشان، گونه‌اي از بيعفتي است و چه بسا تحريك كنندهتر نيز باشد و توجه و نگاه نامحرمان را به خود جلب كند. زيرا چنين رفتاري با فلسفه حجاب كه ستر و پوشش و انگشت‌نما نشدن و تحريك نكردن است، منافات دارد و زيبندة زن مسلمان نمي‌باشد.
بنابراين زنِ باحجاب بايد توجه داشته باشد كه حُجب و حيا حتي بر نحوة راه رفتن، و نوعِ‌كفش و پاشنه‌اش، و صداي آن نيز میبایست حاكم باشد؛ همانند راه رفتن دختر حضرت شعيب(ع) كه در نهایت حجب و حیا بود.
· دختر شعيب و نحوة راه رفتنِ با حیا و عفیفانهاش:
قرآن كريم در مورد کیفیت راه رفتن، دختر شعيب ميفرمايد:
) فَجاءَتهُ إحداهُما تَمشِي عَلَي استِحياءٍ … (.[۲]
یکی از آن دو (دختر) در حالي كه با شرم و حيا راه مي‌رفت نزد موسي آمد.
علامه طباطبايي در تفسير الميزان در ذيل اين آيه ميگويد:
دختر شعيب(ع) نيز در حالي كه عفت از راه رفتنش آشكار بود. نزد آن جوان آمد و از جانب پدر، او را به خانه دعوت كرد. ) فَجاءَتهُ إحداهُما تَمشِي عَلَي استِحياءٍ . . . (.[۳]
با توجه به اينكه دأب قرآن پرداختن به مسائل مهم تربیتی می باشد، معلوم ميشود رفتارهاي عفيفانه و آمد و شدهايِ از روي شرم و عفاف، در نظر قرآن با اهمیت بوده است که آن را مطرح كرده است تا همگان از دختر شعيب الگو بگيرند و رفتارهاي خود را مطابق با اين الگو متناسب و كنترل نمايند. و چه بسا از باب ذكر نمونه يكي از رفتارهاي ظريفِ عفيفانه بيان گشته، تا حساب ساير رفتارها مشخص گردد!
· قوانین راهنمایی و راه رفتن در خیابان
در آموزههای دینی تأکید شده آمد و شدِ افراد، و بهویژه بانوان، از مسیری باشد که کمتر جلب توجه نماید تا حتی المقدور از میزان تحریکات جنسی کاسته شود. بهعنوان نمونه سفارش شده بانوان از حركت در وسط راهها بپرهیزند؛ که او را بیشتر در معرض دید نامحرمان قرار دهد و در برخی موارد مزاحمتهایی را در پیآورد. و شاید به همین جهت و جهات مشابه دیگر است که رسول خدا فرموده:
لَیسَ لِلنِّساءِ مِن سرواتِ الطَّریقِ شَیءٌ وَ لکِنَّها تَمشِی مِن جانِبِ الحائِطِ وَ الطَّریقِ.[۴]
میانه راه برای زنان نیست؛ بلکه باید از کنار دیوار و جاده حرکت کنند.
امام صادق نیز میفرماید:
لَیسَ لِلمَرأةِ اَن تَمشِیَ وَسَطَ الطَّریقِ وَ لَکِن تَمشِی فِی جانِبِهِ.[۵]
شایسته نیست زن از وسط راه حرکت کند بلکه از کنارهای راه حرکت نماید.
بهطور کلی از این احادیث میتوان نتیجه گرفت که حرکت از مسیرهای نا امنی که سبب تحریک خود یا دیگران میشود شایسته نمیباشد.
· پرهیز از نشست و برخاست تحریکزا
بحث عفت در رفتار و نشست و برخاست، بهویژه براي بانوان بهاندازهاي اهميت دارد كه حتي در هنگام نماز، آدابِ خاصي را به خود اختصاص داده است؛ مثلاً شايسته است زن، بههنگام ركوع كاملا خم نشود بلكه دستهايش را بالاي زانوان بگذارد تا برآمدگي نشيمنگاه آشكار نگردد؛ و هرگاه خواست به سجده رود ابتدا بنشيند و بعد به سجده رود؛ و بههنگام برخاستن، راست برخيزد بدون آنكه خم شود و نشيمنگاهش نمايان گردد.[۶]
البته روشن است كه پايبندي به اين آداب در نماز، تمريني است مستمر براي رعايت عفت در رفتار و نشست و برخاست در سایر اوقات، چرا كه وقتي رعايت اين نكات در نماز سزاوار باشد شكي نيست كه رعايت آن در مكانهاي عمومي سزاوارتر بوده و شایسته است زنان به هنگام کفش به پا کردن و خم گشتن برای برداشتن چیزی و مانند اینها، پشت به مردان نکنند و موجبات تحریک را فراهم نیاورند.
در تاريخ اسلام آمده است كه حضرت زهرا براي تشييع جنازة خود تابوت لبهدار را برگزيدند تا حتي پس از مرگ نيز نگاه نامحرمي به حجم بدن ايشان نيافتد و روح عفيفِ حضرتش را نيازارد!
· پرهیز از خوابیدن تحریکزا
از مراقبتهای مناسب در هنگام خواب دقت در دما و جنس رختخواب است که پیشنهاد میشود بسيار گرم و نرم باشد و نيز نبايد بهرو (به شکم) بخوابد چرا كه خوابيدن اينچنيني خواب شيطاني است. چنانکه امیرمومنان میفرماید:
إبلیسُ و إخوانُهُ وَ کُلُّ مجنونٍ وَ ذُو عاهَةٍ یَنامُ علی وجهِه مُنبَطِحاً.[۷]
ابلیس و برادران او و هر دیوانه و آفتزدهای، روی شکم میخوابند.
· پرهیز از تصور افراد در حالت برهنه
یکی ديگر از رفتارهاي عفيفانه پنهان شدن و مخفی شدن از مردم در برخي از حالاتِ خاص است.
بهتر است محل توالت و دستشویی در قسمت پنهان منزل و به دور از دید همگان باشد تا هم رعایت حیا شده باشد و هم زمینة تحریک جنسی برخی از نامحرمان را در پی نیاورد. امام صادق در توحید مُفَضَّل میفرماید:
آيا حكيمانه نيست كه در ساختن یک منزل، توالت آن، در پنهانترین مکان از منزل باشد؟![۸]
متأسفانه بشر امروزی با این همه رشد در صنعت و تکنولوژی و با اینهمه ادعا و غرور، گاهی از فهم و رعایت ابتدایی‌ترین اصول اخلاقی عاجز مانده که نمونه آن، قرار گرفتن درب توالت، مقابلِ حال و پذیرایی است! و از این طریق فرهنگ حیا و عفاف و غیرت را لگدکوب نموده که باید چارهسازی شود والبته با استفاده از از پرده یا پارتیشن می توان تا حدودی مشکلات آن را کم کرد. اساساً قرار گرفتن دربِ توالت، در حال و پذیرایی، که آمد و شد افراد به آن مکان، در دید مستقیم میهمانان و … میباشد یکی از دستآوردهای فرهنگ منحط غرب است که بسیار فسادزا میباشد و منافات با فرهنگ و سبک زندگی عفیفانه دارد.
قسمت دوم: پرهيز از تشابه به جنس مخالف
یکی دیگر از انواعِ رفتارهای بیعفتی که باید بهشدت از آن پرهیز شود تشابه به جنس مخالف است. مردانی که محاسن و ریش خود را میتراشند اَبروی خود را برمیدارند و همانند زنان، خود را آرایش میکنند و یا لباسهای زنانه به تن مینمایند؛ و نیز زنانی که همچون مردان خود را میآرایند و مانند آنان لباس میپوشند همگی مرتکب فعل حرام و رفتار غیرعفیفانه میشوند و شکی نیست که اگر خواسته باشند عفیف و پاکدامن گردند میبایست این رفتارها را ترک کنند.
تشابه زنان به مردان و تشابه مردان به زنان از مشکل دوره آخرالزمان و از نشانههای ظهور است. رسول گرامی اسلام در حدیثی از این کارها مذمت نموده و فرموده:
سَيأتِی مِن بَعدِی اَقوامٌ … يتَزَيَّنُوَن بِزِينَةِ المَرأةِ لِزَوجِها… يَقُولُ اللهُ تَعالَي: )فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ أضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهواتِ…([۹].[۱۰]
زماني بعد از من خواهد آمد كه گروههايي از مردها، همانند آرايش زن براي شوهرش، آرايش ميكنند. اينان از مصاديق گفتة خداي متعالاند كه ميفرمايد: می آیند گروهی كه … از شهوات پيروي نمودند.
متأسفانه برخی از آرايشگاه‌هاي مردانه اين روزها تمام خدمات آرايشگاه‌هاي زنانه را ارائه ميكنند از اصلاح اَبرو گرفته تا رنگ و مش مو!
در روايتي دیگر از رسول گرامی اسلام آمده است که:
أَرْبَعٌ لَعَنَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَوْقِ عَرْشِه… الْمَرْأَةُ تَتَشَبَّهُ بِالرِّجَالِ وَ قَدْ خَلَقَهَا اللَّهُ أُنْثَى.[۱۱]
چهار کس را خداوند از رحمت خويش دور کرده است و خدا و رسولش و فرشتگان بر آنان لعنت مي فرستند… يکي از اينها، زني است که خود را شبيه مردان ميکند و حال آنکه خداوند او را مؤنث آفریده است[و این فرد با این کار در واقع با خلقت خدا مخالفت میکند].
بر اساس اين حديث، پوشيدن لباسهايي که شبيه لباس مردان است، براي زن حرام است که امروزه متأَسفانه در بين برخی از زنان و دختران مسلمان دیده میشود که پيراهن و شلوار و لباسهاي مردانه ميپوشند و در مکانهاي عمومي ظاهر
ميشوند و به آن افتخار ميکنند، در حاليکه خشم خدا را نصیب خود مینمایند.
امام باقر نیز در این باره میفرماید:
لَا يَجُوزُ لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَتَشَبَّهَ بِالرِّجَالِ لِأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ لَعَنَ الْمُتَشَبِّهِينَ مِنَ الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ وَ لَعَنَ الْمُتَشَبِّهَاتِ مِنَ النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ.[۱۲]
جایز نیست زن خود را شبیه مردان کند زیرا رسول خدا به مردانى كه خود را همانند زنان بيارايند و زنانى كه خود را به شكل مردان در آورند، لعنت فرستاد.
در روایتی دیگر از پیامبر گرامی اسلام آمده است:
وَ تَشَبَّه الرِّجالُ بِالنِّساءِ وَ النَّساءُ بِالرَّجالِ، وَ تَركَبنَ الفُروج السُّروجَ، فَعَلَيهِنَّ مِن أمَّتِى لَعنَةُ اللّه … .[۱۳]
در آخرالزمان، مردان خود را شبیه به زنان، و زنان خود را شبیه مردان میکنند و زنان بر زینها (اسب، دوچرخه، موتور و …) سوار میشوند! لعنت خدا بر آنان باد.
بي شک حرمت تَشَبُّه زنان به مردان و بالعکس به خاطر مفاسدي است که اين کار براي فرد و جامعه در پي دارد. دوگانگي شخصيتي و بحران هويت يکي از مهمترين تأثيرات تَشبّه به جنس مخالف است که زمينه انحرافات شخصي، رواني و اجتماعي را در پي خواهد داشت.
تشبّه به جنس مخالف، زمينهاي براي جهتگيري کارکردي شخص و شخصیت فرد بر خلاف جنسيت خود است که به ناکارآمدي و معطل ماندن استعدادهاي شخصي و خدادادي ميانجامد. اين امر بزرگترين صدمهای است که ميتواند بر يک فرد وارد شود و مصداق روشني از دوري از رحمت خداست که در روایات به آن تصریح شده است.
شخصيت هر فرد اعم از زن يا مرد، از مولّفههاي متعددي (ويژگيهاي وراثتي، محيطي، جنسيتي، ظاهري و…) تشکيل شده است که نقشی تعيين کننده در رفتار و کردار و حتي طرز فکر و صفات روحي و رواني ايفا ميکند. يکي از مهمترين مؤلّفههاي شکلگيري شخصيت، ظاهر شخص است. تطابق و هماهنگي مؤلّفههاي مختلف شخصيت در شکلگيري هويت شخصيِ فرد که منشأ اصلي تکامل رواني و رفتاري است نقش اصلي را ايفا ميکند. عدم هماهنگي در رفتار و کردار و ظاهر، مطابق با نقش جنسي و جنسيتي (مشابهت زن به مرد يا مشابهت مرد به زن) مهمترين عامل ايجاد بحران هويت در شخص ميگردد. بحران هويت سبب ايجاد مشکلات رواني و رفتاري متعدد (افسردگي ، عدم اعتماد بنفس و …) و تأثيرات نامطلوب اجتماعي ميگردد. اين امر سبب ميشود زني که از اين جهت داراي بحران شخصيت و هويت شده، تواناييها و ارزشهايي را که خداوند در وجود او نهاده است ضد ارزش بداند. زني که رفتار وکردار خود را شبيه مردان ميکند ديگر نقش همسري، مادري، خانهداري و فرزندداري را نقشي پست و فرومايه ميپندارد و تعالي و تکامل را در مردانه شدن جستجو ميکند و از آنجا که ويژگيهاي طبيعي و ذاتي براي مردانه شدن را ندارد پس از مدتي سرخورده و ناکام، به افسردگي و عدم اعتماد به نفس و بيماريهاي رواني ديگر مبتلا و در تکامل فردي و اجتماعي خود اختلال ايجاد ميکند.
شبیه همین امر در مورد مردان نیز وجود دارد. مردِ با ظاهری زنانه، نمیتواند بهدرستی پذیرای نقش مردانه باشد. چنین مردی نمیتواند پشتوانه عاطفی، حمایتی، مدیریتی و … خانواده خود باشد و منجر به تزلزل خانواده و قبل از آن تزلزل شخصیت خویش میگردد. بررسیهای روانشناسانه نشان میدهد شبه مرداني كه به سمت استفاده از مدل‌هاي زنانه روي مي‌آورند عمدتاً دچار ضعفهاي روحي و اعتماد به نفس ضعيف هستند، اين افراد براي جلب توجه ديگران اقدام به استفاده از مدل‌هاي موي خاص و علائم و نشانه‌هاي مسئلهدار ميكنند.
قسمت سوم: پرهیز از واسطهگریِ روابط نامشروع
يكي ديگر از رفتارهای انحرافی و خطرناک كه در گسترش بیعفتی نقش اساسي دارد واسطهگری روابط نامشروع است که متأسفانه در جامعة ما اغلب به دو صورت اتفاق میافتد:
۱) برخی با توصیف و بیان ویژگیهای یک نامحرم برای دوستشان، یا با ردّ و بدل کردن نامه بین آندو، و بردن پیغام از یکی به دیگری، و حتی گاه نگهبانی دادن در اطراف محلی که آندو نامحرم با یکدیگر ملاقات میکنند، زمینة ارتباط نامشروع آنان را فراهم میآورند.
۲) برخی دیگر بهعنوان یک شغل و منبع درآمد بدینکار میپردازند و زمینة ارتباط نامشروع دو نفر را فراهم میسازند.
در اصطلاح فقهی به واسطه‌گر و دلّالِ رابطة جنسي، قَوّاد گفته ميشود؛ قوّاد كسي است كه دو يا چند نفر را براي زنا يا لواط ـ و بنا بر قولي براي مساحقه ـ به هم برساند و واسطه در اينكار شود.[۱۴]
قرآن كريم از اينكار بهشدت نهي نموده و فرموده:
] وَ لاتُكرِهُوا فَتَياتِكُم عَلَي البِغاءِ إن اَرَدنَ تَحَصُّناً لِتَبتَغُوا عَرَضَ الحَياةِ الدُّنيا…[[۱۵]
جوانان عفیف خود را ، براي دستيابي به بهره دنيوی، به زنا وادار نكنيد… .
اين جرم با شهادت دو مرد عادل و يا دوبار اقرار كردن قابل اثبات مي‌باشد و به‌فرمودة امام صادق كيفر آن ۷۵ تازيانه است و سپس تبعيد از محل اقامت.
قال: يُضرَبُ ثَلاثَة أَربَاع حَدّ الزّاني، خَمسَة وَ سَبعِينَ سَوطًا، و يُنفَي مِنَ المِصرِ الَّذي هُوَ فِيهِ… .[۱۶]
بر همين اساس در مادة ۱۳۸ قانون مجازات اسلامي آمده است:
حدّ قوّادي براي مرد هفتاد و پنج تازيانه و تبعيد از محل به مدت ۳ ماه تا يكسال است و براي زن فقط هفتاد و پنج تازيانه است.
امام خميني(ره) در تحرير الوسيله آورده است:
بنابر قول مشهور بايد سَرِ قوّاد تراشيده و در محل گردانده شود ليكن تراشيدن سر براي زن قوّاد، و تبعيد آن شهرت ندارد.[۱۷]
رسول خدا ميفرمايد:
لَيلَةَ اُسرِيَ بِي … رَأيتُ إمرأةً يُحرَقُ وَجهُها وَ يَدَاهَا، وَ هِيَ تأكُلُ أمعاءَها… فَإنَّهَا كانَت قَوّادَةً .[۱۸]
شبي كه به معراج برده شدم … زني را ديدم كه چهره و دو دستش مي‌سوزد و روده‌هاي خود را مي‌خورد… زيرا قوّاد بوده است.
و این تخلف در گذشته شاید منحصر به واسطه گری یک فرد و معرفی افراد اهل گناه به یکدیگر بوده است. (که هم سخت و هم محدود اتفاق می افتاده است.) اما در زمان ما به دلیل پیشرفت تکنولوژی در ساخت نرم افزارهایی که به صورت خودکار و هوشمند و بدون دخالت فرد حقیقی در بستر اینترنت قوادی می کند و افراد را به هم می رساند و از هم مطلع می کند و این نوع از واسطه گری جنسی به مراتب از نوع سنتی آن خطرناکتر است.
اول اینکه: به جهت عدم دخالت فرد حقیقی وگمنامی، افراد بیشتری در این روش رغبت به گناه پیدا می کنند و به افراد آلوده مراجعه می کنند و احساس امنیت بیشتری دارند و البته ترس کمتری نسبت به لو رفتن دارند و از جهت دیگر امکانات برای اطلاع دقیق اهل گناه از ظاهر فرد مقابل، از طریق ارسال عکس، صوت و فیلم آسانتر است و مهم است بدانیم که به قدری روی این مسئله کار شده و به وضوح دست شیطان در آن ملاحظه می شود که اگر کسی فرد آلوده ای را در این نرم افزارها بیابد فرد مقابل نمی تواند مکان جعلی را برای خود قرار دهد (و به جهت شناسایی سیستمی آنها از طریق جی پی اس) فرد گنهکار به صورت دقیق می داند که طرف مقابل دقیقا چند متر با او فاصله دارد.و از همه مهمتر اینکه، این نوع از قوادی بسیار شیطانی تر و افسونگر تر است و افراد غیر داوطلب را به داوطلب تبدیل می کند.
و سوال مهم اینجاست که اگر در نظامی که اسم اسلامی بودن را یدک می کشد، در صورتی که در دولت، وزیر ارتباطات، سرعت بالاتر و هزینه کمتر اینترنت را در دستور کار خود قرار دهد ولی هیچگونه تضمینی برای سلامت و امنیت و اینترنت پاک ندارد و از طرفی سهولت دسترسی جوانان به فساد ممکنتر می شود و نرم افزارهایی که دوستیابی را به صورت رسمی و در قالب ساختار نرم افزاری دارند ممانعت ایجاد نمی کند آیا این عاملیت در قوادی و واسطه گری جنسی نیست و آیا این دولت و این وزیر واین ساختار اجازه دهنده به بیگانه برای گمراه کردن جوانان شریک اصلی این تخلف نیستند؟
و آیا روایات ذکر شده، افراد را از واسطه گری جنسی توسط یک فرد حقیقی توبیخ و مجازات می کند یا شامل نوع فرایندی و ساختارسازی قوادی و به تعبیر دیگر ممنوعیت قوادی شامل واسطه گری جنسی سیستمی هم می شود یا خیر؟؟؟
قسمت چهارم: عفت در خیال (زنای ذهنی)
از جمله محرك‌هايي كه سبب تحريك غريزة جنسي ميشوند، محرك‌هاي تخيلي هستند. تخيل يعني حاضر كردنِ صورت‌هاي ذهني كه شخص در گذشته آنها را ادراك كرده است. به عبارت ديگر تصويرهايي كه از راه حواس ـ بينايي، شنوايي، بويايي و لامسه ـ ادراك ميشوند در حافظه نگه‌داري مي‌گردند؛ وقتي شما درختي را مي‌بينيد تصوير اين درخت مانند يك عكس در حافظة شما بايگاني ميشود و شما مي‌توانيد هرگاه كه بخواهيد اين عكس را از حافظة خود بيرون آوريد و به تماشاي آن بپردازيد. و البته گاهي نيز اين تصويرها به اندك مناسبت و بدون اختيار ممكن است به ذهن بيايند و تداعي شوند.
اين كارها همگي در ذهن انجام مي‌گيرد؛ به اين كارِ ذهن «يعني حاضر كردن صورتهايي كه در گذشته ادراك كرده» تخيل مي‌گويند كه از ديدگاه روان‌شناسان، مهمترين عامل تحريك غريزة جنسي، همان محرك‌هاي محيطي و تخيلات فردي است.[۱۹]
بدين‌صورت كه فرض كنيد، شخصي تصوير يك چهره يا يك صحنه يا يك حالت شهواني و تحريك‌كننده را در ذهن خود حاضر مي‌كند و مشغول «تخيّل» آنها ميشود؛ اين تخيل‌ها بهطور طبيعي زمينه تفكر در امور شهواني را فراهم مي‌سازند و در نتیجه شخص را تحريك ميكنند. یعنی زنای ذهنی می تواند بستر بسیار مناسبی برای زنای خارجی شود.
بنابراين يكي دیگر از روشهای عفاف‌گرايي و پاكدامني و كنترل غريزة جنسي، پرهيز از تخيلات و انديشه‌هاي شهواني است؛ چرا كه تخیلات شهواني و فکر کردن درباره آنها، زمينة تحریکات جنسي را فراهم مي‌كند و سرانجام آدمي را به گناه و انحراف مي‌كشاند. همچنان که رسول خدا (ص) از قول حضرت عیسی نقل میکند که به قوم خود گفت ای قوم من، موسی بن عمران به شما گفت که زنا نکنید من می گویم که فکر زنا هم نکنید!!!.[۲۰]
آري اينکه قرآن کریم فرموده: به زنا نزدیک نشويد )وَلا تَقرَبُوا الزِّني…([۲۱] مقصود آنست که مقدمات زنا را انجام ندهيد.[۲۲] و بي‌شک يکي از مقدمات و زمينه‌هاي زنا، همان انديشيدن در امور شهواني است که بايد از آن بهشدت پرهيز شود.
و نيز اينکه فرموده: از گام‌هاي شيطان پيروي نکنيد )لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيطانِ… فَإنَّهُ يَأمُرُ بِالفَحشاءِ وَ المنکَرِ…([۲۳] مي‌خواهد بفهماند که فريب انسان توسط شيطان، تدريجي وگام به‌گام است.[۲۴] و بي‌گمان يکي از گام‌هاي خطرناک شيطان، همان انديشيدن در امور شهواني و صورتگري‌هايِ جنسي است که در قوه خیال انسان اتفاق میافتد و شیطان آنها را به شکل زیبا و جذاب زینت میدهد. چرا که شیطان در این باره گفته:
)… لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ([۲۵]
من زشتكارىها و گناهان بندگانت را در نظرشان زیبا جلوه میدهم و همه را گمراه میکنم.
رسول‌خدا ميفرمايد:
لاتُجامِعْ إمْرأتَكَ بِشَهْوَةِ إمْرأةِ غيركَ، فَإنّي أخشي أن قَضي بينكما وَلَدٌ أن يكونَ مُخَنَّثاً مُخْبِلاً… .[۲۶]
در حالي كه به زني ديگر ميل داري [و تصوير ذهنيِ محرّك او در خاطرت مجسّم است] با همسرت آميزش مكن؛ زيرا اگر فرزندي ميان شما تقدير شود بيم دارم زن‌نما گردد، يا در عقل و اعضايش نقص و كاستي پديد آيد [معلول ذهنی و یا معلول جسمی گردد].
اميرمؤمنان ميفرمايد:
مَنْ كَثُرَ فِكْرُهُ في المَعاصي دَعَتْهُ إلَيها.[۲۷]
كسي كه درباره گناهان زياد بيانديشد گناهان او را به‌سوي خود بكشانند.
نيز فرموده است:
صِيامُ القلبِ عَنِ الفِكرِ في الاثامِ، أفضلُ مِنْ صيامِ البَطْنِ عَنِ الطّعامِ.[۲۸]
روزة دل از انديشيدن به گناهان، برتر از روزة معده از طعام است.
قسمت پنجم: راهکار کنترل خیال شهوانی
بسترهاي فراهم‌كننده خيال‌ها و انديشه‌هاي شهواني، گاه با اراده و اختيار است و گاه بدون اراده و اختيار:
ارادي، مثل مطالعه كتاب‌ها، داستان‌ها و رّمان‌هاي محرّك شهوت؛ گفتگو در زمينه مسائل جنسي و شهواني؛ نگاه كردن به صحنه‌ها، فيلم‌ها و عكس‌هاي تحريك‌كننده؛ شركت در مجالس آلوده؛ گوش دادن به موسيقي‌هاي محرك و از اين قبيل چيزها؛ كه راه رهايي و برون‌رفت از اين فكرها و خيال‌ها به اين است كه آدمي از پرداختن به اين امور بپرهيزد و خودش را به كارهاي مفيد مورد علاقه‌اش مشغول کند.
غير ارادي، مثل اينكه ناگهان يك صحنه يا يك چهره جذاب را ببيند و يا ناخواسته در يك محيط آلوده قرار بگيرد، كه در اين هنگام بايد كاري كند كه از اين فكرها و خيال‌ها نجات يابد و بهتر آن است كه بي‌درنگ از آن محيط‌ها دور شود و از آن صحنه‌ها چشم بپوشد و از شرّ نفس و شيطان به خدا پناه ببرد و با تكرار ذكرهاي خاص، و انديشيدن در معاني آنها، خود را از شرّ فكرگناه برهاند؛ پس «آمَنّا بِاللهِ وَ رَسولِه وَ لاحَولَ وَ لا قُوَّةَ إلّا بِالله» بگويد.۱ و يا ذكر شريف «لاإلهَ‌إلَّا الله» را بر زبان جاري كند.۲ و بدين‌ترتيب از چنين زمينة شرّ، به نحو احسن استفاده كرده و رحمت خاصه الاهي را شامل حال خويش گرداند. همچنان که در حالات ابن سیرین ، رجبعلی خیاط و نمونه بارز این مسئله یوسف پیامبر، ما میبینیم اوج گرفتن این افراد از زمانی آغاز شد که در موقعیت گناه کاملا آماده قرار گرفتند ولی به خود نهیب زدند و از مهلکه گناه گریختند و مانند هواپیمایی که وقتی سرعتش به یک حدی رسید از زمین کنده می شود و حالا می تواند بالا و بالاتر برود.
چکیده:
۱)با توجه به اهمیت و پیام داشتن رفتارها و حرکات انسان در مقابل دیگران وهمچنین نقش رفتارها در تحریک جنسی خود یا دیگران، لازم است انسان این گونه رفتارها را شناخته و مراقب باشد که رفتارهای خود را بر محور عفاف و حیا ساماندهی کند
۲)بدهی است که دین اسلام با توجه به جامعیتی که دارد ، دستورالعملهایی برای کیفیت و چگونگی رفتار عفیفانه نیز دارد . بطور مثال قرآن کریم ،دختران شعیب نبی را به عنوان یک الگوی مناسب در نوعی از رفتار عفیفانه معرفی می کند .روایا ت نیز به طور مبسوط به انواع رفتار ها در مقابل با نامحرم توصیه هایی دارد . در واقع آموزه های دینی به نوع نشست و برخواست،طریقه خوابیدن و طریقه راه رفتن و نوع پوشش متناسب با شخص ،کیفیت حضور در اجتماع و مواردی از این قبیل ،توجه داشته و تاکید دارد که در تمام موارد از رفتارهای غیر عفیفانه پرهیز شود.
۳) ازجمله محرک های غریزه جنسی ،محرک های تخیلی است . به این صورت که شخص تصویر یک حالت تحریک کننده و شهوانی را که قبلا دیده و یا اصل ندیده و فقط تصویر ساز ی ذهنی کرده است را در ذهن خود حاضر می کند و به این طریق زمینه تفکر در امور شهوانی را فراهم می سازد و بدنبال آن تحریک شهوانی شده و دراکثر مواقع به گناه می انجامد . وبه فرموده حضرت علی(ع):کسی که درباره گناهان زیاد بیاندیشد ، گناهان آن را به سوی خود می کشاند
۴)آموزه های دینی برای برون رفت و مبارزه با وسوسه های شهوانی تخیلی توصیه هایی را دارند . مهمترین توصیه در این باره، از بین بردن بستر ها ی فراهم کننده خیال و اندیشه های شهوانی است که غالب این بسترها ارادی ایجاد می شوند مانند مطالعه رمانها و کتابهای تحریک کننده، نگاه به فیلم وعکس های محرک شهوت ، گوش دادن به موسیقی های حرام ومحرک شهوت ومواردی از این قبیل .
آزمون پایانی:
۱)پرهیز از چه رفتارهایی باعث عفت ورزی می شود ؟
الف)رفتارها و حرکاتی که حتما در تحریک جنسی موثر است
ب)از رفتارهایی که یقین داریم در تحریک جنسی خود یا دیگران موثر است
د)از رفتارهایی که ممکن است در تحریک جنسی خود یا دیگران موثر باشد
ج)از رفتارهایی که موجب تحریک دیگران می شود
۲)یکی از مشکلات دوره آخر الزمان …….
الف)عدم ایمان کافی
ب) تشابه زنان به مردان
ج)رفتارهای تحریک آمیز
د) بی اخلاقی افراد
۳) منظور از واسطه گری جنسی چیست؟
الف)واسطه رابیطه نامشروع دو زن
ب)د واسطه رابطه مشروع دو جنس مخالف
ج) واسطه نامشروع دوجنس موافق و مخالف
د)واسطه نامشروع دو مرد
۴)آیا بی عفتی در اندیشه وخیال گناه دارد؟
الف) در خیال و تصور هر اتفاقی که بیافتد هیچ تاثیری در عالم خارج نخواهد داشت
ب)محرک های خیالی دلیل اینکه سبب تحریک غریزه جنسی شده و در بیرون نیز باعث بی عفتی خواهد شد ، حرام است
ج)خیال پردازی های حرام، نیز مستقلا حرام است
۵)کدام گزینه برای برون رفت از محرک های خیالی موثر است؟
الف)پرهیز ا زمطالعه کتابهای محرک شهوت
ب)پرهیز از گفتگو در مورد مسائل جنسی وشهوانی
د)پرهیز از نگاه کردن به فیلم ها و عکس های محرک شهوت
د) همه موارد
آزمون تشریحی:
۱-نمونه قرآنی عفت در راه رفتن را بیان کنید
۲- “تَشَبَّه الرِّجالُ بِالنِّساءِ وَ النَّساءُ بِالرَّجالِ” را توضیح داده و بگویید در روایات نشانه چه شمرده شده است
۳-عبارت ” قیادی ” که در روایات آمده است به چه معناست توضیح دهید
۴-زنای ذهنی چگونه قابل توضیح است
۵-راهکار کنترل خیال شهوانی که غیر ارادی است را توضیح دهید
برای مطالعه بیشتر:
یوسف غلامی، راز یک فریب ، نشر معارف، چاپ پانزدهم ۱۳۹۲
فرید محمدی مقدم، درسنامه عفاف، به اهتمام اداره کل سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، چاپ اول، پاییز ۱۳۹۴
دکتر احمد بهشتی، منشور عفاف، بوستان کتاب، چاپ دوم ۱۳۸۷
[۱]– نور(۲۴) آيه۳۱٫
[۲]– قصص(۲۸) آيه۲۵٫
[۳]– قصص(۲۸) آيه۲۵٫
[۴] ـ کافی، ج۵، ص۵۱۸، ح۱٫
[۵] ـ میزان الحکمة، ح۱۸۷۵۸٫
[۶] ـ من لايحضره الفقيه، ج۱، ص۱۴۴٫ باب: «أدب المرأة في الصلاة».
[۷] ـ میزان الحکمه، باب النوم.
[۸] ـ توحید مفضل، چگونگى آفرينش مخرج.
[۹] ـ مريم(۱۹) آيه۵۹٫
[۱۰] ـ كافي، ج۳، ص۲۷۰٫ وسائل الشيعة، ج۱۵، ص۳۴۳٫ «سَيَأْتِي أَقْوَامٌ يَأْكُلُونَ طَيِّبَ الطَّعَامِ وَ أَلْوَانَهَا وَ يَرْكَبُونَ الدَّوَابَّ وَ يَتَزَيَّنُونَ بِزِينَةِ الْمَرْأَةِ لِزَوْجِهَا وَ يَتَبَرَّجُونَ تَبَرُّجَ النِّسَاءِ وَ زِينَتُهُنَّ مِثْلُ زِيِّ الْمُلُوكِ الْجَبَابِرَةِ هُمْ مُنَافِقُو هَذِهِ الْأُمَّةِ فِي آخِرِ الزَّمَانِ شَارِبُونَ بِالْقَهَوَاتِ لَاعِبُونَ بِالْكِعَابِ رَاكِبُونَ الشَّهَوَاتِ تَارِكُونَ الْجَمَاعَاتِ رَاقِدُونَ عَنِ الْعَتَمَاتِ مُفَرِّطُونَ فِي الْغَدَوَاتِ يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا».
[۱۱] ـ مستدرک الوسائل، ج۱۳، ص۲۰۳٫
[۱۲] ـ مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۴۶، باب عدم جواز تشبه النساء بالرجال.
[۱۳] . تفسیر نور الثقلین، ج۵، ص۳۶٫
[۱۴]ـ اللمعة الدمشقية، ج۹، ص۱۶۴٫« وَ القِيادةُ: الجمعُ بين فاعلَيِ الفاحِشة مِنَ الزنا وَ اللواط وَ السحق».
[۱۵] ـ نور(۲۴) آيه ۳۳٫
[۱۶]ـ وسائل الشيعه، ج۲۸، ص۱۷۱، ب۵، ح۱٫
[۱۷]ـ تحرير الوسيله، ج۲، ص۴۷۱٫
[۱۸]ـ ميزان الحكمه، ح۷۶۷۰٫
[۱۹] ـ روان‌شناسي عمومي، دانشسرا، ص ۹۶٫
[۲۰] – إنَّ مُوسي أمَرَكُمْ أنْ لاتَزْنوُا، وَ أنَا آمرُكُمْ أنْ لاتُحَدِّثوُا أنْفسكُمْ بِالزِّنا… وسائل‌الشيعه، ج۲۰، ص۳۱۸، باب۵, ح۱٫
[۲۱]– اسراء(۱۷) آيه۳۲٫
[۲۲]– ر.ک: تفسير راهنما, ج۱۰, ص۸۸, ب۲و۳٫
[۲۳]– نور(۲۴) آيه۲۱٫ از گامهای شیطان پیروی نکنید! هر کس پیرو شیطان شود (گمراهش می‌سازد، زیرا) او به فحشا و منکر فرمان میدهد!
[۲۴]– ر.ک: تفسير راهنما, ج۱۲, ص۲۱۸, ب۴٫
[۲۵] ـ حجر(۱۵) آیة ۳۹٫
[۲۶] – وسائل الشيعه, ج۲۰, ص۲۵۲, ح۱٫
[۲۷] – ميزان‌الحكمه، ح۱۶۲۲۸٫
[۲۸] – همان، ح۱۰۹۴۸٫
۱- وسائل‌الشيعه، ج۷، ص۱۶۸، ح۳٫
